Zihin teorisi, hepimizin olayları başka birinin bakış açısından görme yeteneğidir. Tüm etkileşimlerimizde esastır. Mount Sinai Tıp Okulu'ndan yapılan yeni bir araştırma, başkalarını ikna ederken bunu ne kadar kullandığımızı gösteriyor. Başkalarını manipüle etmek, beynimizin satranç gibi oyunlarda sıklıkla kullanılan bir bölümünü kullanır. Belki birinde daha iyi olmak sizi diğerinde daha iyi yapar?
Dünyanın en büyük taktikçileri ileriyi düşünenlerdir. Satranç büyük ustaları, ünlü generaller, büyük dünya liderleri ve mafya ustalarının hepsi tek bir beceriyi paylaşıyor: Hepsi rakiplerinden çok daha fazla adım öndeler.
Her birimiz ileriyi düşünme yeteneğine sahibiz. Aslında, en azından bir süre ileriyi düşünmeyen, işleyen bir insan hayal etmek zor. Muhtemelen bu gece ne yapacağınızı planladınız ve muhtemelen eve gitmek için izleyeceğiniz rotayı biliyorsunuzdur. İleriyi düşünmek, zekanın bir özelliğidir. Onsuz, içgüdülerimizin ve reflekslerimizin kölesiyiz, biraz bitki ya da bebek gibi.
Bir zihin teorisi
Dünyanın sorunu, başka insanlarla dolu olmasıdır. Sizin aksinize (elbette!), bu insanlar genellikle tahmin edilemez, bağımsız ve çıldırtıcı bir şekilde okunamazlar. Ne düşündüklerini veya ne yapacaklarını bilmek için kafalarının içine girmemize imkan yok. Ancak insanların sosyal bir tür olduğu düşünüldüğünde, diğer insanların ne düşünebileceğini hesaplamak için yöntemler geliştirmemiz şaşırtıcı değil.
Bu, çoğumuzun kendimizi başkasının yerine koyma yeteneği olan “zihin teorisi” olarak bilinir. (Değişik derecelerde, otizmli insanlar bu yeteneğe sahip olmayabilir.) Zihin teorisi, büyüdükçe öğrendiğimiz bir şeydir. Çocuklar, diğer insanların kendi zihinsel yaşamları, kendi arzuları, duyguları vb. 15 aylık civarında oldukları zaman öğrenirler, ancak bir yetişkin kadar uyum sağlamazlar. Örneğin, iki yaşındaki bir çocuk başka bir kişiyi sıkıntı içinde görürse, ona oyuncağını ya da en sevdiği şeyi vererek ona yardım etmeye çalışır. Birinin kendi duyguları olduğunu kabul ederler, ancak diğer kişinin ne isteyebileceğini düşünmek için bunun ötesine geçemezler.
Çoğu insan son derece karmaşık bir zihin teorisine sahiptir. İşte bir örnek: Diyelim ki siz ve ben bir şey hakkında konuşuyoruz ve saate baktığımı gördünüz. Şimdi aklınızdan hangi varsayımlar veya düşünceler geçiyor? beni sıkıyor musun? Bir yerde olmam gerekiyor mu? Saatte örümcek var mı? Aslında bir şeyleri fazla düşünen insanlar, genellikle bu ayrıntılı spekülatif zihin teorisi oyununda kaybolur ve tuzağa düşerler. Çoğu şeyde olduğu gibi, yararlı bir beyin alışkanlığı çok ileri gittiğinde zehirli hale gelir.
Daima iki adım önde
Mount Sinai’de yapılan araştırmada, başkalarını ikna etmeye veya manipüle etmeye çalışırken bu zihin teorisini ne kadar kullandığımız incelendi. Ekibin 48 katılımcısının her biri beyin tarayıcılarına bağlandı ve birbirleriyle bir tür "ültimatom oyunu" oynamaları ve ekiplere ayrılıp 20 doları birbirleriyle paylaşmaları istendi. Oyunun bir versiyonunda hiçbir kural yoktu. İstedikleri kadar pazarlık veya anlaşma yapabilir veya birbirlerini manipüle edebilirlerdi.
Araştırmada iki sonuç özellikle dikkat çekti:
İlk olarak, tüm bitmiş oyunların hesaplamalı bir analizinden sonra sonuçların tam da “diğerlerinden iki, üç veya dört adım önde olduğunu” düşünen insanlardan beklendiği gibi olduğunu keşfettiler. Başka bir deyişle, insanlar yalnızca bir adım ilerisini veya yalnızca tepkiyi düşünselerdi, sonuçlar tamamen farklı görünürdü. İkinci olarak ise; beyin taramaları, tartışmalar ve müzakereler sırasında yapılan seçimlere ventromedial prefrontal korteksteki aktivitenin eşlik ettiğini ortaya çıkardı. Bu, beynin ileriyi düşünerek alınan kararlarda kullanılan kısmıdır.
Her etkileşim bir satranç oyunudur
The Wire dizisinde D'Angelo'nun satrancın kurallarını açıklamak için gerçek uyuşturucu ticareti dünyasını kullandığı unutulmaz bir sahne bulunur. Mount Sinai’deki araştırmadan elde edilen verilerin de gösterdiği gibi, başkalarını etkilemeye veya manipüle etmeye çalıştığımızda beynimiz tam da satranç oynarken olduğu gibi aktive oluyor. Her sosyal etkileşim, birinin ne düşündüğünü veya ne yapacağını yönlendirmek için kafasına girmeye çalışırken oynanan bir satranç oyunudur. Bu, bazen ilişkilerin belası ve birçok çatışmanın kaynağıdır. Peki ya bunda daha iyi olabilirsek? Belki de satranç tahtasının tozunu almanın vakti gelmiştir.
Kaynak: https://bigthink.com/neuropsych/chess-theory-of-mind-manipulation/
